RAFA

แหล่งเรียนรู้ทักษะอาชีพวิถีล้านนาในโลกเมตาเวิร์ส
ของนักเรียนด้อยโอกาสในพื้นที่กื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่

Lanna
Career Metaverse

Lanna
Career Metaverse

สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
ร่วมกับ
โรงเรียนบ้านเมืองกื้ด ชุมชนกื้ดช้าง และ องค์การบริหารส่วนตำบลกื้ดช้าง
ตำบลกื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
shape

เกี่ยวกับโครงการ

โครงการวิจัย Lanna Career Metaverse
แหล่งเรียนรู้ทักษะอาชีพวิถีล้านนาในโลกเมตาเวิร์ส
ของนักเรียนด้อยโอกาสในพื้นที่กื้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
แหล่งทุนวิจัย
ทุนอุดหนุนการวิจัยจากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ งบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
ประเภททุนสนับสนุนงานมูลฐาน (Fundamental Fund) ปีงบประมาณ พ.ศ. 2567
วัตถุประสงค์โครงการ
เพื่อพัฒนาแหล่งเรียนรู้ทักษะอาชีพวิถีล้านนาในโลกเมตาเวิร์ส
shape

Furiosa Front image
image
shape

เรียนรู้ ขั้นตอน วิธีนวดเท้า โดย แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาสมุนไพร แช่มือ แช่เท้า ตำบลกื๊ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ โดยนางจินดา ลามคำ ศึกษาวิธีการ ภูมิปัญญา และสมุนไพรในท้องถิ่น

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape
shape

ศึกษาวิธีการนวด เพื่อรักษากลุ่มอาการปวดกล้ามเนื้อและเยื่อพังผืด เนื่องมาจากรูปแบบการทำงานที่ใช้กล้ามเนื้อ มัดเดิมซ้ำๆ เป็นระยะเวลานานต่อเนื่อง ซึ่งส่งผลให้เกิดอาการกล้ามเนื้ออักเสบ และปวดเมื่อยตามอวัยวะต่าง ๆ โดยเฉพาะบริเวณ คอ หลัง ไหล่ บ่า แขน หรือข้อมือ ซึ่งอาการปวดดังกล่าวอาจจะลุกลามจนกลายเป็นอาการปวดเรื้อรัง

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape
shape

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้มีการประดิษฐ์แพยาง โดยใช้ยางเทียม มีรูปร่างคล้ายตะกร้าการใช้งานไม่ค่อยได้ผลมากนัก เพราะคลื่นขนาดเล็ก กระฉอกเข้าไปในแพ ทำให้น้ำท่วมแพได้ (Bennett, 1993)
ในปี คศ. 1950 ได้มีการปรับปรุงและออกแบบแพยาง มีรูปร่าง ขนาดคล้ายแพยางปัจจุบัน ส่วนใหญ่ใช้เพื่อการท่องเที่ยวของเอกชน แพร่หลายในทวีปอเมริกาเหนือ ทั้งนี้เพราะแพยางมีความทนทาน ราคา ไม่แพง และลอยน้ำได้ดี การใช้แพยาง โดยการกรรเชียงตามเทคนิคของ Galloway มีการดัดแปลงใช้ในทางทหารมากขึ้น หลังจากนั้นได้มีการ วิวัฒนาการของการสร้างแพยางโดยใช้วัสดุต่าง ๆ มีความทนทาน ต่อการเสียดสี กระแทกกับโขดหินที่แหลมคม ทั้งยังมีน้ำหนักเบา สะดวก ในการขนย้ายไปยังสถานที่ล่องแก่งต่าง ๆ ได้สะดวก ได้มีการประดิษฐ์ และออกแบบให้มีวาล์ว สามารถสูบลมเข้าออกได้ มีอุปกรณ์อื่น ๆ และไม้พายเพื่อการใช้งานได้ดียิ่งขึ้น (Bennett, 1993)

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape

โคม เป็นชื่อของเมืองโบราณในเชียงราย ชื่อว่า "สุวรรณโคมคำ" โคม ใช้เป็นเครื่องสักการะและใช้ส่องแสงสว่างอันเก่าแก่ของคนในภาคต่าง ๆ ใช้กันทั่วทุกภาค แต่สำเนียงจะแตกต่างกันไป ภาคเหนือจะเรียกว่า "โกม"
โคมไฟล้านนา หรือโกมล้านนา เป็นงานหัตถกรรมพื้นเมืองจากภูมิปัญญาของบรรพบุรุษที่สืบอทอดต่อกันมา และได้ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นเพื่อให้คงอยู่สืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบันในภาคเหนือ ด้วยเหตุที่การดำรงชีวิตผูกพันกับศาสนา การสร้างผลงานทางศิลปะจึงมีแรงบันดาลใจจากความศรัทธา ปัจจุบันชาวล้านนานิยมนำมาใช้ในงานพิธีกรรมต่างๆ

โคมแขวน
โคมถือ หรือ โคมหูกระต่าย
โคมลอย
โคมผัด
ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

ตุง เป็นภาษาถิ่นประจำภาคเหนือซึ่งตรงกับคำว่า ธง ในภาษาไทยภาคกลางและตรงกับคำว่า ธุง ในภาษาท้องถิ่นอีสาน มีลักษณะเป็นแผ่นวัตถุ ส่วนปลายแขวนติดกับเสาห้อยเป็นแผ่นยาวลงมา ปัจจุบันชาวล้านนาส่วนใหญ่ยังนิยมสร้างตุง เพื่อใช้ในพิธีกรรมต่ทางศาสนา ประเพณีเกี่ยวกับการตาย งานเทศกาลเฉลิมฉลอง และนิยมใช้ตุงประดับตามสถานที่จัดงานเพื่อความสวยงาม
ตุงมีหลายชนิด แต่ละชนิดจะมีรูปแบบ ขนาด และรายละเอียดวัสดุที่ใช้ในการตกแต่งแตกต่างกันไปตามความเชื่อ และพิธีกรรมทางศาสนา ตลอดจนความนิยมของท้องถิ่นและการใช้งาน
ในที่นี้ขอยกตัวอย่างการทำตุงล้านนา 4 ประเภท

ตุงไส้หมู
ตุงเดี่ยวหรือตุงค่าคิง
ช่อหรือธงชัย
ตุงไจยหรือตุงไชย
ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

วัฒนธรรมการรับประทานอาหารของชาวล้านนา ชาวล้านนานิยมรับประทานที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ ผักป่า หรือว่าผักข้างรั้ว กินข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก นิยมแกงแบบน้ำขลุกขลิก และน้ำพริกค่อนข้างแห้ง เพราะรับประทานด้วยวิธีปั้นข้าวเหนียวเป็นก้อนเล็กจิ้มลงไปในอาหาร การจัดสำรับอาหาร จัดใส่ขันโตกที่ทำมาจากไม้หรือหวาย ขันโตก เป็นภาชนะที่ใส่อาหารไว้รับประทานของคนล้านนา การรับประทานอาหารอาหารของชาวล้านนา มักจะให้พ่อแม่ หรือญาติผู้ใหญ่ที่อาวุโสที่สุดในบ้านรับประทานเป็นคนแรก จากนั้น ลูกหรือผู้อ่อนอาวุโสจึงจะลงมือรับประทาน ซึ่งเป็นประเพณีนิยมมาแต่โบราณกาล

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape

อาหารและขนมล้านนาที่นิยม ได้แก่ ขนมจีนน้ำเงี้ยว ข้าวซอย ข้าวกั้นจิ้น ห่อนึ่งไก่ ยำจิ้นไก่ ตำขนุน แอ๋บหมู แกงโฮะ แกงขนุน แกงผักกาด แกงผักเฮือด แกงหยวก แกงผักเชียงดา แกงผักหวานป่า จอผักกาด จอผักปลัง น้ำพริกตาแดง น้ำพริกข่า ขนมวง ข้าวแคบ ข้าวหนุกงา ข้าวต้มหัวหงอก

จอผักกาด
จอผักปลัง
น้ำพริกข่า
น้ำพริกตาแดง
ข้าวหนุกงา
ขนมวง
ข้าวแคบ
ข้าวต้มหัวหงอก
ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape

ปัจจุบันโรงเรียนบ้านเมืองกื๊ด มีการเปิดร้านขายกาแฟในโรงเรียน รวม ถึงเด็ก ๆ หลายคนทำธุรกิจโฮมสเตย์บนดอยซึ่งสามารถนำความรู้เรื่องอาชีพบาริต้าไปต่อ ยอดสร้างรายได้ให้แก่ตนเองได้ ทางมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่จึงได้มี การจัดอบรมให้ความรู้แก่เด็กๆในโรงเรียน เพื่อนำไปต่อยอดสร้างอาชีพสร้างรายได้ให้ ตนเองต่อไปในอนาคตได้ ก็ส่วนใหญ่ก็คือสอนในลักษณะในภาพรวมเพื่อ ที่สามารถนำไปใช้ได้

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape

การย้อมผ้าด้วยสีธรรมชาติ
ภูมิปัญญาการนำทรัพยากรในท้องถิ่นมาใช้ย้อมสี ในสมัยโบราณชาวบ้านนำเปลือกไม้ รากไม้ ดอก ผล ที่มีในท้องถิ่นนำมาย้อมผ้า ทำให้ได้สีที่สวยงามตามธรรมชาติ และไม่เป็นอันตราย

สีแดงจากกระเจี๊ยบ
สีส้มจากแก่นขนุน
สีดำจากลูกมะเกลือ
สีน้ำตาลจากหมาก
สีเขียวจากใบหูกวาง
สีเหลืองจากใบขมื้น
สีชมพูจากไม้ฝาง
สีชมพูอมส้มจากสนิมตะปู
สีน้ำเงินจากตอกอัญชัญ
ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape

ผ้าทอกะเหรี่ยง มีความสำคัญและมีคุณค่าต่อสังคม เป็นมรดกภูมิปัญญาทางศิลปะพื้นบ้านชาวไทยกะเหรี่ยง ที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและอารยธรรมของกลุ่มชน และท้องถิ่น ซึ่งผ้าทอกะเหรี่ยงกับการแต่งกายจะบ่งบอก สถานภาพทางสังคม
จุดเด่น
เป็นผ้าทอมือย้อมสีธรรมชาติ ลวดลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชนเผ่ากะเหรี่ยง มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ โดยใช้วัตถุดิบในท้องถิ่น สีที่ได้จะเป็นสีจากการย้อมสีฝ้ายแบบธรรมชาติ โดยใช้ วัตถุดิบในท้องถิ่นที่เป็นพืชป่าและพืชสมุนไพร มีลวดลายผ้าทอที่เป็นเอกลักษณ์ มีความสวยงามตามแบบเฉพาะ ของชนเผ่ากะเหรี่ยงตามภูมิปัญญาดั้งเดิมที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ซึ่งที่นี้จะเอาลายธรรมชาติเข้ามาใส่ใน เสื้อผ้า เช่น ลายสายน้ำ ลายดอก ฯลฯ

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
shape

ดอกไม้จันทน์
จะทำเป็นสีที่ดูสุภาพ เช่น สีขาว สีครีม ผูกโบว์หรือด้ายสีดำเพื่อใช้ใน งานศพ เป็นการแสดงความเคารพ และการรำลึกถึงผู้ตาย ไม้ที่มีกลิ่นหอมจะทำให้ดวงวิญญาณของผู้ตายสงบเป็นการส่งดวงวิญญาณของผู้ตายให้ไปสู่ภพภูมิที่ดี
Sandalwood flowers are often produced in polite tones, such as white and cream. During the funeral, a black ribbon or thread is tied as an expression of respect, honor, and remembrance for the deceased. The aromatic woody fragrance calms the souls of the deceased and sends the souls of the deceased to a better place.

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

ไม้กวาดทางมะพร้าว คือ ไม้กวาดที่ทำได้จากก้านใบย่อยของทางมะพร้าว โดยตัดก้านใบย่อยตรงโคนก้านออกจากทางมะพร้าว จากนั้น นำใบมะพร้าวมากรีดแยกแผ่นใบทั้งสองข้างออก ก่อนนำไปตากแดดให้แห้ง จากนั้น ตัดโคนก้านให้เสมอกัน ก่อนนำมามัดติดเป็นแผงกับด้ามไม้ไผ่
A coconut broom is a broom that is made from the petiole of the coconut tree. By cutting the petiole at the base of the stem from the coconut. Then bring the coconut leaves to separate the leaves on both sides. Put it in the sun to dry. Trim the base of the stem to be even. Brought together as a panel with a bamboo handle.

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
การสานไม้กวาด
คำแนะนำการใช้งาน
การจัดเก็บ

ผักหวาน เป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณ ใบและราก ใช้รักษาแผล ปวดในข้อ ปวดหัว ปวดท้อง ราก ใช้เป็นยาเย็น ถอนพิษ แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้พิษไข้ น้ำดีพิการ ยาง ใช้กวาดคอเด็ก แก้ลิ้นเป็นฝ้าขาว
It is a healing herb with medicinal properties. The leaves and roots are used to treat wounds, joint pain, headaches, and stomach issues. The roots are used as cold remedies, such as detoxifying the body, quenching thirst, reducing fever, and curing the gallbladder. The rubber is used to soothe a child's throat, and it also treats a white tongue.
ไข่มดแดง ไข่มดแดง เป็นแหล่งอาหารโปรตีนที่สำคัญของคนชนบทมาตั้งแต่สมัยโบราณ มีไขมันน้อยกว่าไข่ไก่ ตัวมดแดงมีกรดน้ำส้ม ให้รสเปรี้ยว ใช้แทนมะนาวหรือน้ำส้มสายชูได้
Since ancient times, ant eggs have been a significant source of protein for people living in rural people. Compared to chicken eggs, ant eggs are less fatty. Red ant can be substituted for lemon or vinegar since it contains acetic acid, which gives it a sour taste.

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic
ต้นผักหวาน
การเก็บไข่มดแดง
ไข่มดแดง

กลองล้านนา เป็นเครื่องตีให้จังหวะที่มีหลายชนิด หลายขนาด ในท้องถิ่นภาคเหนือ มีทั้งประเภทขึ้นหนังหน้าเดียวและประเภทขึ้นหนังสองหน้า

ประเภทขึ้นหนังหน้าเดียว
กลองหลวง หรือ กลองห้ามมาร
กลองแอว หรือ กลองตึ่งนง
กลองปูเจ่
กลองสิ้งหม้อง
ประเภทขึ้นหนังสองหน้า
กลองปู่ชา
กลองสะบัดชัย
กลองมองเซิง
กลองตะหลดปด
กลองเต่งถิ้ง
ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

จากปัจจัยทางธรรมชาติและปัจจัยมนุษย์ ส่งผลให้ชื่อของสับปะรดนางแล เป็นที่รู้จักของคนในจังหวัดเชียงราย และ ผู้ที่ไปเที่ยวในจังหวัดเชียงราย ซึ่งตำบลนางแล นับว่าเป็นแหล่งปลูกสับปะรดที่อร่อย มีรสชาติดี จึงกลายเป็นผลไม้ที่มี ชื่อเสียงของจังหวัด ดังดำขวัญที่ว่า "เหนือสุดแคนสยาม อร่ามดอยตุง ผดุงคุณธรรม เลิศล้ำข้าวสาร หอมหวานลิ้นจี่ สตรีโสภา ชาเลิศรส สับปะรดนางแล"

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

การเลี้ยงสุกรแบบธรรมชาติ (หมูหลุม) ถ้าจะให้ประสบความสำเร็จต้องปฏิบัติให้ถูกหลักวิธีการ เช่น การ ดูแลสภาพทั่วไปของพื้นคอก การผสมอาหาร การกินอาหารของสุกรตลอดจนการจัดการและดูแลเรื่องสุขภาพ ของสุกร เป็นต้น อาหารสำหรับเลี้ยงสุกรแบบธรรมชาติ (หมูหลุม) จะเน้นการใช้วัตถุดิบที่มีอยู่ตามธรรมชาติ ในชุมชนและท้องถิ่นเป็นหลัก ได้แก่ ผลไม้ และพืชสีเขียวชนิดต่าง ๆ

การปรับพื้นคอก
การหมักอาหารหมู
น้ำสำหรับหมู
ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

ธุรกิจโฮมสเตย์เป็นธุรกิจบริการท่องเที่ยวที่ผู้เป็นเจ้าของบ้านเปิดบ้านให้กับนักท่องเที่ยว เข้าพัก โดยที่เจ้าของบ้านนั้นๆอาจจะพักอยู่ด้วยขณะที่นักท่องเที่ยวพักอยู่หรือไม่ก็ได้ ซึ่งผู้ที่เป็นเจ้าของบ้านจะต้องมีความพร้อมที่จะให้บริการ เพื่อสร้างความประทับใจให้กับ นักท่องเที่ยว ประดุจเป็นเจ้าของบ้านที่ดี การให้การบริการหรือต้อนรับบุคคลที่เราไม่เคยรู้จักมาก่อนนั้นต้องมีการเตรียมการบริการ เจ้าของบ้านจะต้องมีการเตรียมคนที่จะคอยบริการลูกค้าหรือนักท่องเที่ยวที่มีความรู้รอบตัวในพื้นที่นั้น ๆ เพื่อพูดคุย หรือให้ความรู้และตอบข้อซักถามถ้าในกรณีที่ลูกค้าหรือนักท่องเที่ยวเป็นชาวต่างชาติควรจัดเตรียมคนที่สามารถสื่อภาษา ได้อย่างน้อยหนึ่งคน เพื่อทำหน้าที่เป็นล่ามภายในบ้าน แต่การพูดคุยก็ต้องดูความเหมาะสมด้วยเพราะบางครั้งนักท่องเที่ยว อาจต้องการความเป็นส่วนตัวบ้าง การพูดคุยในเวลาที่ไม่เหมาะสมอาจเป็นการสร้างความรำคาญให้กับนักท่องเที่ยวได้ ส่วนในกรณีที่นักท่องเที่ยวต้องเสียเงินมากกว่าค่าใช้จ่ายพื้นฐานที่กำหนดไว้ เจ้าของบ้านควรชี้แจงให้นักท่องเที่ยว ทราบเพื่อให้เขาตัดสินใจด้วยตัวเองว่ายินดีที่จะเสียค่าใช้จ่ายในส่วนนี้หรือไม่ ส่วนการจัดสรรหน้าที่เจ้าของบ้านก็ควรมี การจัดสรรหน้าที่ที่รับผิดชอบของแต่ละคนให้ชัดเจน เพื่อไม่ให้เกิดความสับสน เช่น หน้าจัดเตรียมสถานที่ หน้าที่ทำอาหาร หรือหน้าที่พาเที่ยว

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

ไผ่จืด หรือ หรือ ไผ่ร้อยกอ มีชื่อวิทยาศาสตร์ เฉพาะว่า POGONATHERUM PANICEUM (LAMK) HACK อยู่ในวงศ์ POACEAE เป็นพืชตระกูลหญ้าต้นสูงราว 60-90 เซนติเมตร มีเหง้าหรือหน่อใต้ดิน มีข้อเป็น ปล้องเหมือนไผ่ แตกเป็นกอหนาแน่น แต่ละกอ มีราว 70-100 ต้น จึงเรียกกันแบบชาวบ้านว่า ไผ่ร้อยกอ ไผ่จืดมีลักษณะคล้ายหญ้าเป็นกอใบไม่มีขนมีใบเดี่ยว ออกสลับ เป็นรูปวงรีหรือคล้ายใบหอกปลายแหลมคมมนเขียวสด ไผ่จืดนี้ขึ้นอยู่เองตามธรรมชาติทั่วทุกภาค ของประเทศ โดยเฉพาะ พื้นที่เนินเขา หรือที่ราบสูงบริเวณโขดหิน ใกล้แหล่งน้ำ หรือแหล่งน้ำขัง

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

กลุ่มจักสานบ้านทุ่งยั๊วะ เป็นชนเผ่าลาหู่ หรือมูเซอ ผลิตสินค้าที่ทำมาจากไม้ไผ่และหวายเพื่อพัฒนาสู่สินค้า OTOP ของจังหวัดเชียงใหม่ สร้างรายได้ และอาชีพเสริมให้แก่ชุมชน เดิมจักรสานเพื่อทำตะกร้า หรือ คะจู่ลู เป็นอุปกรณ์สำหรับแบกของต่างๆ อาทิใช้แบกฟืน ใช้เมื่อไปตักน้ำ ตะกร้าในชนเผ่าลาหู่ถือว่ามีความสำคัญมาก ซึ่งใช้กันมานานแล้ว คนแก่เล่าว่าเมื่อก่อนมีม้าสำหรับแบกสัมภาระ หรือสิ่งของต่าง ๆ ขณะเดียวกันคนก็ต้องใช้ ตะกร้าในการแบกของในยามที่ขาดม้า การใช้ตะกร้าของลาหู่จึงนิยมมาถึงปัจจุบัน และลาหู่มีความเชื่อว่า เวลามี เด็กเกิดมาในหมู่บ้านจะให้ไปนอนในตะกร้า เพราะเชื่อว่าจะช่วยในการป้องกันกระสือหรือปอบ ที่จะมาก่อความวุ่นวาย หรือความไม่สงบมาสู่ในครอบครัว

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

เมื่อฝึกช้าง จนเชื่อฟังมีความเข้าใจคำสั่งแล้ว การเลี้ยงช้าง ให้มีความสุขให้รักเจ้าของเชื่อฟังไม่ทำร้ายเจ้าของก็เป็นสิ่งสำคัญ เพราะควาญช้างผู้ดูแลเลี้ยงช้างต้องใช้เวลาส่วนใหญ่ในแต่ละวัน ไปกับช้าง ความเสี่ยงที่ควาญช้างทุกคนต้องตระหนักเมื่อคิด จะเลี้ยงช้าง เพราะถ้าพลั้งเผลอไปหรือหากช้างไม่พอใจ หรือแม้ แต่ช้างตกใจ ก็อาจถูกช้างฆ่าตายได้ ดังนั้น ต้องเป็นคนที่มี คุณสมบัติ คือ รักสัตว์ มีความกล้าหาญ มีความขยันอดทน และต้องเป็นคนที่ช่างสังเกต
นอกจากนี้ช้างยังเป็นสัตว์พิเศษที่จะเชื่อฟังและยอมรับเฉพาะควาญผู้ใกล้ชิด แต่จะไม่ยอมรับทุกคนเหมือนกับ สัตว์เลี้ยงทั่วไปในบ้านอย่างสุนัขหรือแมว เพราะช้างนั้นจะยอมรับและทำตามคำสั่งเฉพาะควาญที่เลี้ยงเขา ซึ่งเรื่องนี้ เป็นศาสตร์ และศิลป์ที่ผู้ชายชาวตากลาง ได้รับการถ่ายทอดกันมาจากรุ่นหนึ่ง สู่อีกรุ่นหนึ่ง อย่างไม่ขาดสาย ควาญช้าง หรือคนเลี้ยงช้าง จึงเป็นอีกหนึ่งอาชีพที่ต้องมีใจรัก ใส่ใจและเต็มใจดูแลสัตว์ใหญ่เหล่านี้ที่เปรียบเหมือน สมาชิกในครอบครัว

ดูวิดีโอ
เปิด Infographic

คณะผู้วิจัย